صدای صنعتگر - ایرانی‌ها چقدر در سال دارو مصرف می‌کنند؟

ایرانی‌ها به طور متوسط سالانه 669 دارو مصرف می‌کنند! یعنی هر ایرانی به طور میانگین روزانه 2 دارو مصرف می‌کند.

ایرانی‌ها به طور متوسط سالانه 669 دارو مصرف می‌کنند! یعنی هر ایرانی به طور میانگین روزانه 2 دارو مصرف می‌کند. این عدد در دهه 1380 حدود یک دارو بوده است. اما لیست داروهای مصرفی و الگوی مصرف دارویی ایرانیان نیز بسیار قابل‌تأمل است. طی سال 1403 در کنار داروهای مُسکن و داروهای بدون نسخه آرام‌بخش، داروهای دیابت، فشار خون و مشکلات گوارشی و معده در صدر مصرف دارویی کشور قرار دارند. در کنار این داروها، داروهای ضداضطراب نیز پرمصرف هستند. همین افزایش مصرف به‌علاوه تورم و سایر عوامل اقتصادیِ مؤثر سبب شده ارزش بازار دارو در ایران در سال 1403 به 232 هزار میلیارد تومان برسد؛ عددی که درست 20 سال قبل از آن در سال 83 حدود 820 میلیارد تومان ارزش داشت. اعداد و ارقام نگران‌کننده هستند. این آمارها نشان می‌دهند در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از شیوع کرونا، الگوی مصرف دارویی ایران به طور قابل توجهی تغییر کرده و مصرف عددی دارو افزایش چشمگیری داشته است.

بازار 232 هزار میلیارد تومانی دارو در ایران

آمارهای مربوط به ارزش ریالی بازار دارویی ایران از سال 1383 تا 1403 نشان می‌دهد هرچند این صنعت در دهه 80 و اوایل دهه 90 یک روند رشد متناوب با میانگین رشد 50 درصد در هر سال را سپری می‌کرد، اما در سال 1403 رشد فزاینده‌ای را تجربه کرده که البته بخشی از آن به دلیل تورم‌های بالای سال‌های اخیر است. ارزش بازار دارو که در سال 83 حدود 821 میلیارد تومان بوده، در سال‌های بعدی به حدود یک هزار میلیارد تومان رسیده و دهه نود را با عدد 4 هزار و 200 میلیارد تومان شروع کرده است. روند رشد تندوتیزی که امروز شاهد آن هستیم، از دهه نود آغاز شده بود. ارزش بازار سال‌به‌سال بیشتر می‌شد و بازاری که در سال 99 حوالی 34 هزار میلیارد تومان ارزش داشت، در سال بعد به 63 همت رسید. به بیان دقیق‌تر، پس از شیوع ویروس کرونا در اواخر سال 98 و ادامه‌دار شدن آن، بازار دارو در ایران رشد قابل توجهی پیدا کرد. به همین ترتیب، سال 1401 ارزش بازار داروی کشور 106 هزار میلیارد تومان، سال 1402 حدود 163 هزار میلیارد تومان و در سال 1403 حدود 232 همت شد. در نهایت می‌توان گفت در طول 20 سال ارزش بازار داروسازی در ایران 282 برابر شده است.

دیابت، فشار خون و زخم معده در صدر مصرف داروهای ایران

اما یک سؤال مهم! هر کدام از ما ایرانی‌ها به طور میانگین طی سال گذشته 669 دارو و روزی 2 دارو مصرف کرده‌ایم؛ اما این داروها در چه گروهی قرار دارند و الگوی مصرف داروی ایرانی‌ها چه چیزی را نشان می‌دهد؟ آنگونه که داده‌ها و اعداد نشان می‌دهد، متأسفانه بیشتر مردم با درد ناآشنا نیستند؛ دردهایی که بیشتر به جان معده، قلب و قفسه سینه‌شان می‌افتد. این هم که نباشد یا قند دارند یا اضطراب. آنگونه که به نظر می‌رسد پس از سال‌های شیوع کرونا، استرس و اضطراب‌های اقتصادی نیز دست‌به‌دست هم داده تا مردم این روزها بیشتر به درد عادت کنند و لیست داروهایشان بلندتر شود. داده‌ها نشان می‌دهد پس از قرص سرماخوردگی و آموکسی‌سیلین (آنتی‌بیوتیک) به عنوان اولین و دومین داروی پرمصرف، نام متفورمین به عنوان داروی کنترل قند، سومین داروی پرمصرف لیست است که سالانه حدود یک میلیون و 400 هزار عدد از آن خریداری می‌شود. آسپرین برای جلوگیری از لختگی خون، فاموتیدین برای التیام زخم معده و مشکلات گوارشی، لووتیروکسین برای کنترل کم‌کاری تیروئید و استامینوفن کدئین نیز به عنوان مُسکن در رتبه‌های بعدی بیشترین مصرف قرار دارند. «آلپرازولام» به عنوان یک داروی ضداضطراب و افسردگی در ردیف 23ام میزان مصرف قرار دارد و سالانه بیش از 485 میلیون عدد از آن مصرف می‌شود. جالب آنکه از میان 30 داروی پرمصرف در کشور، 7 دارو برای فشار خون و قلب، 5 دارو مربوط به مشکلات گوارشی و معده و 2 دارو برای تسکین اضطراب است.

هزینۀ سالانه 3 تا 4 میلیونی هر ایرانی برای دارو

بررسی داده‌های مربوط به فروش ریالی بازار دارویی ایران طی سال 1403 در استان‌های کشور نشان می‌دهد هر نفر در کشور سالانه به طور میانگین 2 میلیون و 700 هزار تومان از درآمد خود را صرف خرید دارو می‌کند. البته باید توجه داشت که 4 استان کشور بیش از 3 میلیون تومان در سال را صرف تهیه دارو می‌کنند. براساس این آمارها، تهرانی‌ها سال گذشته به طور میانگین 3 میلیون و 900 هزار تومان، گیلانی‌ها 3 میلیون و 200 هزار تومان و یزدی‌ها و مازندرانی‌ها نیز سالانه 3 میلیون و 100 هزار تومان دارو خریداری کرده‌اند. البته که یکی از علل صدرنشینی استان تهران در بیشترین هزینه‌کرد فردی در کشور برای دارو می‌تواند به دلیل تمرکز مراکز درمانی اصلی در پایتخت نیز بازگردد؛ به بیان بهتر، از آنجایی که بسیاری از افراد برای مراجعه به پزشک یا خریداری دارو از سایر استان‌ها به تهران مراجعه می‌کنند، در نهایت سرانه خرید دارو در تهران افزایش پیدا می‌کند.