یادداشت: یزد، گنجی در دل کویر و نماد پایداری ایرانی

یزد، شهر بادگیرها و خشت و خورشید، یکی از شگفت‌انگیزترین نمودهای تمدن بشری در دل فلات خشک و سوزان ایران است. این سرزمین کهن با سابقه‌ای چند هزار ساله، به‌درستی نماد نبوغ ایرانی در سازگاری با طبیعت خشن کویر شناخته می‌شود. مردمان این دیار با بهره‌گیری از خرد و تدبیر، از دل خاک و باد، تمدنی ساخته‌اند که امروز جهانیان را به تحسین وامی‌دارد.

ثبت بافت تاریخی یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۷، نقطه عطفی در معرفی این شهر به عنوان میراث زنده ایران بود. بافت خشتی و کوچه‌های پیچ در پیچ، بادگیرهای بلند که هوای خنک را به خانه‌ها می‌کشانند، قنات‌های زیرزمینی که آب را از دل کوه تا قلب کویر رسانده‌اند، و کاروانسراهای پراکنده در مسیرهای قدیمی، همه و همه گواهی هستند بر نبوغ معماران و مهندسان ایرانی در قرون گذشته.

یزد نه‌تنها موزه‌ای از معماری سنتی است، بلکه سرزمینی از آیین‌ها و فرهنگ‌های زنده به شمار می‌رود. حضور هم‌زیستانه مسلمانان، زرتشتیان و یهودیان در کنار هم، جلوه‌ای از مدارا و همزیستی مسالمت‌آمیز فرهنگی را در این استان رقم زده است. آیین‌های مذهبی مانند نخل‌برداری در محرم، مراسم سده زرتشتیان، جشن‌های محلی، و سنت‌های ویژه عروسی‌های کویری، هر ساله گردشگران داخلی و خارجی را برای لمس روح ایرانی این سرزمین به سوی خود می‌کشانند.

در کنار جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، یزد دارای ظرفیت‌های گسترده‌ای در حوزه گردشگری طبیعی، سلامت و کویرنوردی نیز هست. تماشای طلوع خورشید در تپه‌های شنی و شب‌نشینی زیر آسمان پرستاره کویر، تجربه‌ای است که تنها در یزد می‌توان یافت. اقامتگاه‌های بوم‌گردی در شهرها و روستاهای اطراف، تجربه زندگی اصیل کویری را برای مسافران به یادماندنی می‌سازد.

صنایع دستی یزد همچون ترمه، دارایی، زری‌بافی، سفال میبد و شیرینی‌های معروفی چون قطاب و باقلوای یزدی نیز از دیگر ظرفیت‌های ارزشمند این استان است که علاوه بر جذب گردشگر، به رونق اقتصادی و اشتغال پایدار کمک می‌کند.

در سال‌های اخیر، توسعه زیرساخت‌های گردشگری، گسترش پروازهای مستقیم داخلی و بین‌المللی، ایجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری در بافت قدیمی و افزایش اقامتگاه‌های سنتی، یزد را به یکی از قطب‌های نوظهور گردشگری ایران تبدیل کرده است. با وجود این پیشرفت‌ها، حفاظت از بافت تاریخی، جلوگیری از ساخت‌وسازهای ناهماهنگ، و آموزش نیروی انسانی حرفه‌ای همچنان از اولویت‌های مهم توسعه پایدار گردشگری در یزد به شمار می‌رود.

یزد شهری است که در آن، گذشته و آینده در هم تنیده‌اند. شهری که از دل سکوت کویر، صدای تمدن و آرامش برمی‌خیزد. امروز، هر گردشگری که قدم در کوچه‌های خشت‌پوش آن می‌گذارد، در حقیقت به گفت‌وگویی هزارساله با تاریخ، فرهنگ و ایمان ایرانی وارد می‌شود.

یزد، تنها مقصدی برای سفر نیست؛ مدرسه‌ای است برای درک مفهوم پایداری، زیبایی و زندگی در هماهنگی با طبیعت. گنجی است در دل کویر، که هر چه بیشتر شناخته شود، درخشان‌تر می‌گردد.

سیما سرپرستی خبرنگار حوزه گردشگری و میراث فرهنگی