طاق بستان کرمانشاه، مسجد شاه اصفهان و مسجد نصیرالملک شیراز، سه اثر تاریخی و هنری ایران هستند که با معماری منحصربهفرد و ارزش فرهنگی خود، روایتگر بخشی از هویت ایرانی-اسلامی بوده و امروز به عنوان مقاصد برجسته گردشگری شناخته میشوند.
ایران به عنوان سرزمینی با پیشینهای چند هزار ساله، آثار تاریخی فراوانی در خود جای داده است که هر یک بخشی از تمدن و هنر بشری را بازتاب میدهند. در میان آنها سه مکان تاریخی در شهرهای بزرگ کشور، جلوهای ویژه از معماری و فرهنگ را به نمایش گذاشتهاند.
طاق بستان کرمانشاه، اثری بیبدیل از دوره ساسانی است که حجاریهای آن بر صخرههای کوه، صحنههای تاجگذاری، شکار و حضور ایزدان را به تصویر کشیدهاند. نقش خسرو پرویز بر اسب افسانهای شبدیز از برجستهترین بخشهای این مجموعه است. طاق بستان نه تنها شاهکاری در هنر سنگتراشی محسوب میشود، بلکه منبعی ارزشمند برای شناخت اندیشه سیاسی و مذهبی ساسانیان به شمار میرود.
مسجد شاه اصفهان در میدان نقشجهان، یادگاری از دوران صفوی و فرمان شاه عباس اول است. این بنای باشکوه با کاشیکاریهای فیروزهای، نقوش اسلیمی و خوشنویسیهای کمنظیر زینت یافته و گنبد آن به گونهای طراحی شده که انعکاس صدا را چندین بار تکرار میکند. مسجد شاه به عنوان بخشی از مجموعه جهانی یونسکو، همچنان نمادی از قدرت معماری اسلامی-ایرانی است.
مسجد نصیرالملک شیراز که به مسجد صورتی یا مسجد رنگها شهرت دارد، شاهکاری از دوره قاجار است. شیشههای رنگین، کاشیکاری صورتی و نقوش ظریف هندسی و گیاهی، فضایی متفاوت در این مسجد ایجاد کردهاند. طلوع خورشید در شبستان، نور را به رنگینکمانی زنده بدل میکند و همین ویژگی، این مسجد را به یکی از محبوبترین جاذبههای گردشگری شیراز تبدیل کرده است.
این سه اثر، هر یک بازتابدهنده دورهای از تاریخ ایران هستند؛ از اقتدار ساسانیان تا شکوه صفوی و ذوق هنری قاجار. بناهایی که امروزه نه تنها ارزش تاریخی دارند، بلکه به عنوان نمادهای هویت فرهنگی ایران، در جذب گردشگران داخلی و خارجی نقشی پررنگ ایفا میکنند.
خبرنگار: سیما سرپرستی